Parafia pw. św. Józefa Robotnika
Adres parafii:
Parafia pw. św. Józefa Robotnika
ul. Z. Krasińskiego 13 23-204 Kraśnik
0-81/825-63-37 – KS. PROBOSZCZ
e – mail: j.stefanek@diecezja.lublin.pl
Kancelaria:
tel: 537 613 000
Czynna od poniedziałku do soboty od 9 do 10 i od 17 do 18.
Historia parafii:
Organizowanie ośrodka duszpasterskiego i odprawianie nabożeństw rozpoczęto w listopadzie 1978 r. Erekcja parafii nastąpiła 27.01.1982 r. na mocy dekretu abpa B. Pylaka. Parafia powstała z podziału par. Wniebowzięcia NMP w Kraśniku i została włączona do dekanatu Kraśnik. W 1994 r. stała się wsółmacierzystą dla nowego ośrodka par. pw. Miłosierdzia Bożego, a w 1998 – parafii pw. MB Bolesnej w Kraśniku.
Odpust parafialny:
19 marzec – Uroczystość św. Józefa Oblubieńca NMP.
1 maj – św. Józefa Robotnika.
14 wrzesień – Święto Podwyższenia Krzyża Świętego.
Numer konta parafii:
Parafia św. Józefa
ul. Krasińskiego 13
23-204 Kraśnik
PKO BANK POLSKI
21 1020 3235 0000 5802 0023 9640
Ulice należące do parafii:
|
|
Historia Parafii
Historia Parafii św. Józefa w Kraśniku, to zmagania towarzyszące budowie kościoła, początki trudnego budowania wspólnoty parafialnej i naszego dojrzewania w wierze. Towarzyszyły temu tak bardzo dramatyczne wydarzenia, że są godne utrwalenia w zbiorowej pamięci. Jesteśmy również winni to ludziom, których świadectwo wiary, cierpienie, praca i ofiara są naszym dziedzictwem.
/z Kroniki Parafialnej, str. 23/
Przed II wojną światową w trakcie budowy fabryki i osiedla Dąbrowa – Bór – proboszcz z Kraśnika (Parafia Wnieb. NMP) – ks. kanonik Scypio del Campo chciał sprowadzić z Nałęczowa do Kraśnika byłego wikariusza Parafii Kraśnik – ks. Józefa Gorajka, aby w r. szk. 1938/39 objął funkcję prefekta w nowo powstałej szkole przemysłowej – jako pracownik etatowy – z tym zadaniem, że zajmie się jednocześnie budową kościoła w osiedlu fabrycznym. Ks. Józef Gorajek wyraził zgodę. Wojna jednak przerwała te plany i zamierzenia. (Ustna relacja ks. Józefa Gorajka).
/z Kroniki Parafialnej, str. 29/
W roku 1955 – w czasie kampanii wyborczej do Sejmu – w ,,Domu Kultury” w Kraśniku Fabrycznym – wywiązała się dyskusja podczas spotkania z kandydatem na posła. Padło wiele zapytań. Mieszkańców Osiedla interesowało wiele spraw. Technik dentystyczny T. Galus zapytał: ,,A jak jest ze sprawą budowy kościoła? – właśnie tu w Kraśniku”. Kandydat pochodzący z rejonu Puław, powiedział, że w tej sprawie jednostka nic nie zrobi, musi działać Komitet Budowy. Zawiązał się Komitet. Weszli doń: T. Galus, W. Niewinowski, Wł. Muszyński, E. Ziemba, B. Maj, G. Krzęcijewska. Rozpoczynają się starania o budowę kościoła.
Duszą Komitetu jest późniejszy prezes Sądu Powiatowego P. Nóżka, który z racji swojej pozycji społecznej nie mógł oficjalnie należeć do Komitetu, ale jako prawnik znał właściwe drogi i sposobu postępowania. On pouczał delegatów, redagował pisma, wskazywał instancje. […] /relacja p. Anieli Barcikowskiej./
Starania Komitetu Budowy wspierały bardzo gorliwie władze Kościoła. Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Lublinie dysponuje oryginałami i odpisami wielu dokumentów, obrazującymi starania o pozwolenie na budowę kościoła. Pod różnymi pretekstami odmawiano Komitetowi bądź kompetencji, bądź wyszukiwano inne, formalne, często fikcyjne, przeszkody. Cynizm, cynizm i jeszcze raz cynizm ówczesnego ,,naczalstwa” powiatowego to jedyna możliwa ocena tej korespondencji.
/z Kroniki Parafialnej str. 29/
Za Szkołą nr 5, obok skrzyżowania dróg leśnych, stał krzyż. Kto go postawił – Bóg raczy wiedzieć. Nie wadził nikomu. Teren był wolny, pustkowie. Krzyż stał poza ogrodzeniem szkoły. Później część terenu zajęła szkoła na boisko. Krzyż stał poza ogrodzeniem. Tu odbyła się Msza św. polowa dla 250 dzieci przystępujących do I Komunii św. (Na odprawienie Mszy św. zezwoliła Wojewódzka Rada Narodowa. Było to dnia 30 czerwca 1957 r. )
Z tej uroczystości zachowały się liczne pamiątkowe zdjęcia w większości autorstwa p. Władysława Muszyńskiego.
Krzyż w lesie koło szkoły stał się od tej pory centrum życia religijnego Kraśnika Fabrycznego. Komitet Budowy Kościoła ciągle ponawiał starania o pozwolenie na budowę kościoła
28 lutego 1958 r. skierowano pismo do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie, w którym Komitet pisze, że do dnia 31 grudnia 1958 r. kilkakrotne delegacje nie uzyskały nic od Wydziału do spraw Wyznań – były tylko przyrzeczenia. Ostatnia delegacja była w dniu 11 grudnia 1957 r. Dalej Komitet pisze, że rozmowy z Ob. Pawłem Dąbkiem w wyżej wymienionej sprawie – nie dały rezultatu – mimo że osobiście przyrzekł on w dniu 9 października 1957 r. podać termin spotkania w tej sprawie. Dalej w cytowanym piśmie, Komitet piszą, że społeczeństwo jest przekonane o negatywnym stanowisku władz wojewódzkich i dlatego jest zmuszony zwrócić się w tej sprawie do władz centralnych. Komitet wyznaczył termin – ultimatum wyjazdu do Warszawy na dzień 20 marca 1958 r., chyba że Prezydium Wojewódzkie wyznaczy wcześniejszy termin spotkania. Pismo w imieniu Komitetu Budowy podpisali: Wł. Niewinowski i T. Galus.
27 kwietnia 1958 r. złożono w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Kraśniku pismo – prośbę o zezwolenie na odprawienie Mszy św. polowej w dniu 15 czerwca 1958 r. dla dzieci przystępujących do I Komunii św. w miejscu, gdzie odbyła się ubiegłego roku (polana za szkołą). Do Komunii św. miało przystąpić 250 dzieci, a PKS nie mogła zagwarantować przewozu dzieci i rodziców. Do pisma dołączono podpisy rodziców.
19 maja 1958 r. Komitet Budowy Kościoła w Kraśniku Fabrycznym przesłał do Kancelarii Prymasa Polski odpis pisma wysłanego w tym samym dniu do Kurii Biskupiej w Lublinie. W piśmie, podpisanym przez członków Komitetu pp. Muszyńskiego i Niewinowskiego, była zawarta informacja, że delegacja Komitetu Budowy udała się w dniu 16 maja 1958 r. do Warszawy, do Urzędu do spraw Wyznań. Minister Sztachelski był ,,zdumiony”. Powiedział, że sprawa parafii, po jego rozmowie z Pawłem Dąbkiem, powinna być definitywnie załatwiona, że sprawy te są załatwiane między władzami wojewódzkimi a kościelnymi, zgodnie z porozumieniem między Państwem a Episkopatem. Obiecał skontaktować się z ob. Pawłem Dąbkiem i zaproponować mu, by porozumiał się z przedstawicielami Kurii i wyjaśnił, jakie są przeszkody w utworzeniu parafii. Naciskany przez delegację stwierdził, że jeżeli przeszkody wysuwane przez Województwo są fikcyjne lub nieistotne, wpłynie za zmianę decyzji.
Komitet pisze, że jest przekonany o większej skuteczności takich delegacji i postuluje dalsze interwencje w Województwie. (Podpisali: pp. Niewinowski, Krzęcijewska, Maj, Muszyński, Ziemba).
Kilkanaście dni później – 3 czerwca 1958 r., Prezydium Rady Narodowej w Kraśniku pisze do Komitetu Budowy, że prośbę w sprawie Mszy św. polowej dla dzieci pierwszokomunijnych w dniu 15 czerwca 1958 r. przesłano do Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. Już następnego dnia Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Kraśniku Fabrycznym w piśmie skierowanym do Jerzego Zajdlera (członka Komitetu Organizacyjnego) pisze, że Wydział Społeczno-Administracyjny Powiatowej Rady Narodowej pozwolenia nie udziela. Uzasadnienie wspomina o niewielkich odległościach, tylko 6 km, do kościoła parafialnego i 4 km do innych parafii, pisze o istniejącej komunikacji samochodowej, powołuje się na brak takiej tradycji (rok wcześniej taką Mszę św. odprawiono). Na koniec umieszczono informację o możliwości odwołania się od tej decyzji w ciągu 14 dni do władz wojewódzkich.
6 czerwca 1958 r. wpłynęło do Prezydium Wojewódzkiej Radu Narodowej w Lublinie odwołanie. Podpisało je 82 osoby. Powołano się w nim na 69, 70 i 71 art. Konstytucji. Lublin zezwolił. Msza św. polowa i Komunia św. odbyła się więc po raz drugi na polanie pod lasem w dniu 15 czerwca 1958 r.
To miejsce, polana za szkołą (wówczas nr 2), stało się miejscem modlitwy dla mieszkańców Kraśnika Fabrycznego. Tu zbierano się na śpiew majówek w maju następnego roku.
Pozwolenia na budowę kościoła nadal nie było. Członków Komitetu Budowy zbywano pseudoprzeszkodami oraz zastraszano w różnoraki sposób. Krzyż pod lasem coraz bardziej denerwował i prowokował. Napięcie rosło. W tej sytuacji musiało dojść do konfrontacji między domagającymi się swoich praw mieszkańcami Kraśnika Fabrycznego a komunistyczną władzą i jej wykonawcami.
Dodatkowym elementem pogłębiającym to napięcie był fakt, że w dniu 19 marca 1957 r. Urząd do spraw Wyznań w Warszawie pismem znakowanym II – la/1I57 udzielił zezwolenia na budowę ośrodka sakralnego w Kraśniku Fabrycznym. Powyższe zezwolenie jednak zostało udaremnione przez WRN w Lublinie.
Celem umożliwienia tysiącom wiernych wypełniania praktyk religijnych od 1957 r. odprawiano w Kraśniku Fabrycznym nabożeństwa polowe przy krzyżu. Spokojne modlitwy wiernych, biorących udział w nabożeństwach w dniu 26 czerwca 1959 r. stały się okazją do rozpętania przez władze porządkowe fanatycznego i niespotykanego terroru, doszło nawet do profanacji przedmiotów kultu.
Oddajmy głos ówczesnemu Proboszczowi, ks. Stanisławowi Niedźwińskiemu.
/Z kroniki Parafii Wnieb. N.M.P. w Kraśniku str.91/:
,,Po misjach wyjechałem na urlop 17 czerwca (1959) do Ciechocinka, aby podreperować swoje zdrowie i wypocząć nieco nerwowo, bo dwutygodniowe misje wyczerpały mnie całkowicie. W czasie mojego urlopu, 26 czerwca (59) powstały awantury w Kraśniku Fabrycznym.
Rozpoczęło się od tego, że parę pobożnych niewiast, wspólnie z dziećmi, na polanie pod krzyżem, gdzie wierni gromadzą się na majowe i czerwcowe nabożeństwa, postawiło polowa kapliczkę w ten sposób, że na słupkach wkopanych w ziemię umieszczono łaty i deski, obito papą, aby w czasie nabożeństw czerwcowych chronić się przed deszczem. Czynniki wrogie Kościołowi zrobiły z tego wielką bombę. Najpierw milicja wszczęła awanturę pod krzyżem tym, którzy pracowali przy tej kaplicy, potem zabrała rozebrane deski, łaty, kilim i obraz Matki Bożej. Gromada dzieci poszła pod posterunek i domagała się zwrotu obrazu. Paru chłopców zostało zatrzymanych przez milicję. Wtedy w mieście powstało oburzenie. Pod posterunkiem gromadziło się coraz więcej dziatwy i starszych. Milicja zaczęła rozpędzać tłum, używając pałek gumowych. Do fabryki dotarła wieść, że milicja bije dzieci. Wtedy wśród robotników zakipiało. Cała zmiana pierwsza, która wychodzi z fabryki o godz. 15-tej, znalazła się przed posterunkiem. Rozpoczęły się kłótnie i wymyślania wzajemne. Władze zarządziły pogotowie i zażądały pomocy z Lublina i innych powiatów. W ciągu paru godzin przybyła pomoc milicji i KBW z Lublina”.
Z kroniki Parafii Wnieb.N.M.P. w Kraśniku str.92:
,,Napięcie przybierało na sile. Żadne perswazje nie pomogły. Na pałki gumowe znalazły się kamienie. Późnym wieczorem wywiązała się bójka. Zdemolowano siedzibę Prezydium Miejskiej Rady Narodowej i posterunek milicji. Straż pożarna i wojsko używały wody do rozpędzania tłumów. Siły milicyjne nadciągały w coraz większej ilości. Zebrani robotnicy zorientowali się, że cały plac jest otoczony wojskiem i wtedy rozpierzchli się do domów. Wówczas rozpoczęła się istna obława na ludzi. Kogo złapano na ulicy, ten był aresztowany. W nocy milicja i Urząd Bezpieczeństwa przeprowadzali rewizje w blokach. U kogo znaleziono mokre ubranie, tego zabierano. W rezultacie przez noc aresztowano ponad tysiąc osób. Po wylegitymowaniu wiele z nich zwolniono. Ostatecznie kilkanaście osób wywieziono do więzienia. Zwolnionym wytoczono dochodzenia administracyjne. Kolegium Karno-Administracyjne ukarało grzywnami do 4000 zł paręset osób. Innym wytoczono procesy sądowe. Pierwszy proces odbył się w Domu Ludowym w Kraśniku. Sądzonych było sześć osób. Wyrok był taki : trzy osoby dostały po 3 lata więzienia, i trzy po 2,5 roku. Razem, we wszystkich grupach, skazanych na więzienie było ponad 20 osób”.
W tym miejscu przerwijmy relację ks. dziekana Niedźwińskiego i przytoczmy jeden z wyroków, który wówczas zapadł.
,,Wyrok (doręczony 17 XI 1959) w imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dnia 7 VIII 1959 r. Sąd Powiatowy w Kraśniku w Wydziale Karnym w składzie następującym: Przewodniczący: St. Sobstyl; Ławnicy: J. Macjewicz i W. Dymel; protokolant: W. Maj, w obecności W. Pawłasa rozpoznał dnia 6 i 7 sierpnia 1958 sprawę oskarżonych:
- Mariana Piotrowskiego ur. 21 XI 1925 w Cieszanowie, s. Jana i Anastazji z Karwowskich
2.Józefa Morawskiego ur. 31III 1933 w Szastarce s. Jana i Eugenii ze Szpotów
- Lucjana Kuśmierczyka ur 6 VII 1934 w Anielinie, s. Augusta i Marii z Maciągów
- Alfreda Kozłowskiego ur.6 XI 1932 r. w Popkowicach, s. Antoniego i Weroniki z Kowalczyków
- Henryka Kazimierza Niecia ur. 19 I 1935 r. w Skorczycach, s. Piotra i Zofii z Węcławskich
- Zygmunta Czajko ur. 25 X I – I w Lidzie ZSRR, s. Pawła i Michaliny z domu Góra
oskarżonych o to, że dniu 26 VI 1959 r. w Kraśniku Fabrycznym wzięli udział w zbiegowisku – rzucali kamieniami – zdemolowali lokal miejscowego posterunku MO i Prezydium MRN – Zygmunt C. uderzył w głowę czł. ORMO Tadeusza B., a w twarz Jana Ł.
- Piotrowskiego, J. Morawskiego, L. Kuśmierczyka, A. Kozłowskiego, H.K. Niecia i Z. Czajko uznaje się winnymi czynów na mocy art. 163 KK. i skazuje:
- Piotrowskiego i A. Kozłowskiego i J. Morawskiego na 3 lata więzienia każdy. L. Kuśmierczyka, H.K. Niecia i Z. Czajko za 2 lata 6 mies. – zaliczyć areszt prewencyjny – 600 zł opłaty sądowej i 120 zł kosztów postępowania.
Świadkowie oskarżenia: Czesław K., Bronisław S., Stanisław S., Marian W., Lucjan D., Walenty S., Jan Ł., Czesław G., Tadeusz K., Tadeusz B., Jan K., Marian M., Bogusław M., Stanisław K., Zbigniew D., Wacław J., Karol T., Stanisław P., Edward K., Julia W., Józef Z.”
Z kroniki Parafii Wnieb. N.M.P. w Kraśniku str.92:
Ciąg dalszy relacji ks. dziekana Stanisława Niedźwińskiego:
,,Będąc w Ciechocinku o tych zajściach dowiedziałem się z radia zagranicznego Wolna Europa. W pierwszych dniach lipca przyjechał do mnie ks. Rapa, wikariusz kraśnicki, który opowiedział mi dokładnie o tych awanturach. Urlopu nie przerwałem. Za parę dni dostałem telegram z Kurii Biskupiej wzywający mnie do stawienia się w Kurii. Zakończyłem kurację i 12 lipca (1959) stawiłem się w Kurii Biskupiej. Tu dano mi do przeczytania pismo z Wojewódzkiej Rady Narodowej, w którym władze czynią mnie odpowiedzialnym za awantury w Kraśniku Fabrycznym. Postawiono mi zarzut, że ja przed urlopem przygotowałem te ekscesy i usposobiłem ludność do rozpoczęcia awantur na tle religijnym. W konsekwencji PRN zażądała od Kurii Biskupiej zabrania mnie i dwóch wikariuszy: ks. Rapę i ks. Dwornickiego z Kraśnika. Na to pismo dałem odpowiedź w formie odwołania do Urzędu do Wyznań w Warszawie. Niezależnie od tego pisma pojechałem raz i drugi do dyrektora Lecha, którego przekonałem, że zarzuty stawiane mi są absurdalne.
Natomiast posypały się grzywny (wobec mnie i moich wikariuszy). Po złożeniu odwołania do Kolegium przy WRN większość tych kar wobec księży została uchylona.
Podobne kary (ale już płatne) posypały się na ludność katolicką w Kraśniku Fabrycznym. Łącznie Kraśnik Fabryczny, to jest robotnicy tam zamieszkali, zapłacili ponad 160 tys. zł”.
Trzeba koniecznie dodać, że na ówczesne czasy była to suma ogromna. Terroryzowano mieszkańców Kraśnika i okolic na wiele innych, niezwykle wyrafinowanych, sposobów.
Dnia 5 października 1959 r. w piśmie do Sekretariatu Prymasa Polski Nr 161/59 ks. Niedźwiński napisał:
,,…Olbrzymia ilość ludzi, zwłaszcza tych, którzy, uczęszczają do kościoła, jest karana przez Kolegium Orzekające wysokimi karami (po 1500 – 2000 zł – i więcej), za rzekome uczestniczenie w awanturach na tle religijnym, jakie miały miejsce 26 czerwca 1959 r. Wystarczy, aby jakiś ormowiec lub członek partii oświadczył w MO, że ten a ten był na zgromadzeniu 26 czerwca przed Prezydium MRN w Kraśniku Fabrycznym, a oskarżony nie wytłumaczy się – zostaje ukarany grzywną 2000 zł. Znam rodzinę katolicką…:małżeństwo z kilkorgiem dzieci, jedna osoba pracuje, zarabia 1300 zł. miesięcznie, oboje małżonkowie zostali ukarani po 2050 zł grzywny. Co się tu dzieje, to chyba można porównać tylko z jakąś kolonią w głębokiej Afryce, gdzie kolonizatorzy terrorem zmuszają do posłuchu wynędzniałych Murzynów”.
Dramatyczne zmagania mieszkańców Kraśnika Fabrycznego o własną świątynię zakończone zostały wyrokami sądowymi, więzieniem, grzywnami, krzywdą i upokorzeniem wielu ludzi. Wydarzenia z dnia 26 czerwca 1959 r. przetrwały w pamięci wielu naszych parafian. Są to wspomnienia często pełne goryczy i poczucia osobistej krzywdy. Wynika z nich jasno nienawiść komunistycznej władzy do kościoła i religii. Widać upodlenie komunistycznych sługusów, którzy z niezrozumiałą, diabelską, nienawiścią, oskarżali swoich braci i sąsiadów. Z opowiadań, świadków tamtych wydarzeń przebijają też i jasne promienie ludzkiej szlachetności, solidarności i bezinteresownej pomocy dla tych, którzy stali się ofiarami komunistycznej ,,sprawiedliwości”.
Oto losy niektórych, zebrane w przeprowadzonych wywiadach.
Grażyna Krzęcijewska
Była członkiem Komitetu Budowy Kościoła Komitet działał bardzo energicznie. Gromadził materiały i fundusze na budowę. Gospodarz – rolnik dawał nawet kawał ziemi pod budowę. Od państwa potrzebne było tylko pozwolenie. Tę największą trudność pomagał pokonywać prawnik, p. Nóżka, który był dobrze zorientowany w obowiązujących przepisach i w kompetencjach poszczególnych urzędników. On, nie należąc do Komitetu Budowy Kościoła, wysyłał delegacje, redagował pisma i czuwał nad przebiegiem akcji. Za poradą p. Nóżki członkowie Komitetu Budowy Kościoła, jadący do Lublina czy Warszawy dobierali sobie ludzi reprezentujących różne zawody i warstwy społeczne. Taka delegacja reprezentowała całe kraśnickie społeczeństwo. P.Krzęcijewska wystarała się o zezwolenie na przygotowanie chętnych dzieci do I Komunii świętej Dzięki niej, jedna z delegacji dotarła do posła Jerzego Zawiejskiego i otrzymała od niego obietnicę poparcia sprawy budowy kościoła w Kraśniku Fabrycznym. Sama też jeździła do Warszawy jako członek delegacji. Delegacje były przyjmowane różnie. Czasem na przyjęcie czekały po kilka godzin, często zbywano je niczym, czasem rozmawiano bardzo kulturalnie i grzecznie, ale po powrocie wzywano uczestników delegacji do UB czy do MO. Tu im tłumaczono niestosowność ich działania, grożono, a często nazywano ,,parszywymi owcami”. Za tę działalność pani Krzęcijewska została zwolniona z pracy. Po jakimś czasie zdobyła posadę, ale do roku 1972 pracowała tylko ,,na godziny”. Dopiero w 1972 roku ,,znalazł się” dla niej etat. Pracując w wymiarze kilku godzin tygodniowo, nie miała prawa do wynagrodzenia za miesiące wakacyjne. Nagrody i premie też ją zawsze omijały. Mąż szykanowany w pracy wyjechał aż pod Olsztyn, a ona, będąca wówczas bez pracy, otrzymała wymówienie z mieszkania, podpisane przez Jadwigę Ż.. Według p. Grażyny, krzyż za szkołą został zniszczony przez męża kierowniczki szkoły, N., który zachowywał się przy tym wyjątkowo ordynarnie.
Marian Piotrowski
26 czerwca 1959 roku wybrał się z żoną na kolację do restauracji. Żona po usunięciu zęba źle się czuła i nie mogła przygotować posiłku w domu. Zobaczywszy tłum ludzi przed urzędowymi gmachami, poprosił żonę, by sama poszła do restauracji i tam na niego poczekała, a on tymczasem dowie się o co chodzi. Wkrótce nadjechał patrol milicyjny i zaczął rozpędzać ludzi. Wtedy rozpoczęła się walka. Rzucano kamieniami, sypały się szyby, fruwały płyty z chodników. Przybyły posiłki policyjne. Ludzi bito pałkami, polewano wodą. Nad wszystkim górował krzyk doprowadzonych do rozpaczy ludzi.
Pan Marian został zabrany z ulicy i osadzony w więzieniu na trzy lata. (W charakterze świadków, przeciw zatrzymanym zeznawali: S. H., D. i J.) Siedział w Kraśniku, Nisku, Bydgoszczy i Rzeszowie. W Bydgoszczy był w pracującej brygadzie i wtedy było najlepiej. Więźniowie byli najgorzej traktowani w Nisku, a w Rzeszowie więzienie mieściło się w podziemiu, gdzie były szczury, a po ścianie sączyła się woda. Więźniowie jedli stęchłą kaszę i śledzie. Siedząc w celi więziennej, martwił się losem swojej rodziny zostawionej bez środków do życia. Żona miała trudności ze znalezieniem pracy. ,,Przyjaciele” odsunęli się i ,,umyli ręce”, gdy zwracała się do nich z prośbą o pomoc. Gdy mąż wrócił z więzienia, otrzymał natychmiast powołanie do wojska. Wystarał się o zwolnienie i z nim stanął przed wojskową komisją poborową. W komisji brał udział J., jako ,,czynnik społeczny”. P. Piotrowski przedłożył wtedy posiadane zwolnienie i byłby otrzymał jego akceptację, gdyby nie ,,interwencja” J. Na jego wniosek zwolnienie zostało przekreślone i trzeba było odbyć służbę wojskową.
Stanisława Gąsior
Krytycznego poranka była pod krzyżem i pomagała w ,,ubieraniu” ołtarza. Gdy milicja rozpędziła tłum i kobiety poszły po odbiór zabranych rzeczy, ona wróciła do domu, do małych dzieci. Mąż, biorący również udział w pracach przy ołtarzu, został zatrzymany. Nie było go przez kilka dni. W nieszczęściu pospieszył z pomocą znajomy kierowca – dzięki znajomościom, doprowadził do zwolnienia męża. W zamian za to musiał ugościć człowieka, który zwolnił męża i oprócz sutego jedzenia postawić dużo wódki. Pijany gość był natarczywy i ordynarny, ale nie można było wyrzucić go za drzwi. Mąż wróciłby do więzienia, a w domu nie było żadnych środków do życia. Na domiar złego oboje z mężem musieli wpłacić karę 5.000 złotych, co na ówczesne czasy stanowiło wielką sumę. Pani Stanisława nabawiła się gruźlicy płuc, którą musiała leczyć w sanatorium. Dzieci były jeszcze małe i wymagały obecności matki w domu. Były to ciężkie czasy.
Henryk Nieć
Krytycznego dnia po odprowadzeniu swojej dziewczyny wracał do domu. Minął przed gmachem MO i PMRN tłum stojących tam ludzi. Dochodziła godzina 21.45. Koło szpitala, a więc daleko już od manifestantów zastąpił mu drogę pracownik UB – Kucharuk i mierząc do niego z pistoletu, zażądał dokumentów. Podany dowód osobisty zabrał i nie oddał. Poszkodowany zwrócił się wtedy do MO, gdyż bez dokumentów nie mógł pracować jako kierowca samochodowy. Tu otrzymał pisemko upoważniające go do podjęcia pracy. Po dwóch tygodniach został aresztowany i dołączony do poprzednio zatrzymanych 36 osób. Zgromadzeni ,,świadkowie”, nie rozpoznali w nim uczestnika ulicznych zajść, jedynie ubowiec – Kucharuk zeznawał na jego niekorzyść Na podstawie tego jedynego oskarżenia otrzymał dwa i pół roku więzienia. Siedział w Nisku, Rzeszowie, Piechocinie k/Szubina i w Siemiatyczach. Pracował na budowie. Siedział z kryminalistami, którzy mieli wyroki śmierci. Jedzenie było podłe, karmiono więźniów śledziami i stęchłą kaszą. Traktowani byli poniżej ludzkiej godności, upokarzani i poniżani.
Ojciec na własny koszt starał się o zwolnienie pana Henryka. Rozprawa rewizyjna odbyła się w Lublinie. Była na niej, w charakterze świadka, dziewczyna, którą wówczas odprowadzał do domu, ale to nic nie dało. Dobre sprawowanie się więźnia spowodowało, że na wniosek kierownika więzienia skrócono mu karę o kilka miesięcy.
W dniu aresztowania został oczywiście dyscyplinarnie zwolniony z pracy. Jako ex więźnia nie chciała go zatrudnić kadrowa – Anna Chociej. Został przyjęty do pracy dopiero po interwencji u prokuratora.
Relacja p. Antoniego Oszczędłowskiego (zmarł 2. 01. 1993 r.)
Był kierowcą samochodowym. Wracał z pracy do domu. Już w Urzędowie zauważył wielką liczbę umundurowanych ludzi: milicjantów, ormowców i ubeków. Zaniepokojony zaczął pytać, co to znaczy. Pasażerowie nie chcieli mówić. Wreszcie dobry znajomy powiedział mu, że w Fabrycznym jest powstanie. Po drodze mijał oddziały uzbrojone, zdążające w kierunku Kraśnika Fabrycznego.
Dopiero w domu dowiedział się o zajściach pod krzyżem i gmachami MRN i MO. Aresztowano wtedy jego sąsiada – Czajkę, a jego żonę tak pobito kolbą broni, że przez kilka tygodni leżała w szpitalu, gdzie usunięto jej odbitą nerkę. W domu u Czajków zostało bez opieki czworo dzieci. Pan Oszczędłowski zajął się wtedy tymi dziećmi, opiekował się nimi w czasie nieobecności uwięzionych rodziców. Pamięta, że znajomi i inni ludzie pomagali mu w tym spontanicznie, chętnie ofiarując to, co kto mógł.
Mówi p. Mieczysław Szydłowski:
Pod leśnym krzyżem każdego czerwcowego dnia odbywało się nabożeństwo do Najświętszego Serca Pana Jezusa. 26 czerwca 1959 r. wybrał się P. Mieczysław z żoną na nabożeństwo. Zastali dziwny widok: ludzi nie było, stał tylko samotny krzyż obwiedziony wokoło sznurkiem. Na sznurku wisiał napis: ,,blomba” (oryginalna ortografia). Wracając natknęli się na stojący pod posterunkiem MO i Prezydium Miejskiej Rady Narodowej tłum ludzi. Żona poszła do domu, a on został. Wieczorem przybył z Kraśnika Lubelskiego ksiądz i zaapelował do zebranych o rozwagę, przyrzekając odzyskanie zrabowanych rzeczy. Potem zjawił się dyrektor FŁT i również prosił o rozejście się i zaniechanie niepotrzebnych protestów. Ludzie nie posłuchali, stali dalej i śpiewali kościelne pieśni Późnym wieczorem rozpętało się piekło. Na ulicach pojawiły się grupy szturmowe z Warszawy, Lublina i Pionek. Mundurowi byli w hełmach, maskach gazowych, z bagnetami i latarkami. Przybyła też straż pożarna. Pojawiły się czołgi. Dowiedział się później, że Kraśnik Fabryczny był otoczony wojskiem, a w okolicznych lasach czekały ukryte czołgi. Z okien gmachu MO oddano kilka strzałów w powietrze. Rozpoczęła się zawzięta walka: woda, pałki, kolby karabinów z jednej strony, a kułaki i kamienie z drugiej. Ludzie wyrywali płyty chodnikowe i kamienie z brukowanej szosy. Ulicami szła tyraliera ormowców i milicjantów z bagnetami natkniętymi na karabiny, a inni biegali po strychach, klatkach schodowych, piwnicach a nawet, po domach i wyciągali przerażonych, kryjących się ludzi, często zupełnie niewinnych. Ładowano ich do czekających wozów i wywożono do Kraśnika Lubelskiego albo do Lublina. P. Mieczysław był w tłumie, ale nie walczył, gdyż miał prawą rękę na temblaku w związku z przebytą operacją palca, przeprowadzoną 10 czerwca. Uciekł szczęśliwie do domu i byłoby wszystko dobrze, gdyby nie sąsiadka Helena P., która go oskarżyła na milicji. 13 lipca dostał nakaz stawienia się do Prezydium MRN, skąd już do domu nie wrócił. Został aresztowany i równocześnie stracił pracę w Urzędzie Finansowym PMRN w Kraśniku. Do rozprawy czekał kilka miesięcy. Był w drugiej grupie oskarżonych. Wynajęty przez ojca adwokat, mimo przekonania o zaistniałym bezprawiu, orzekł, że nic nie poradzi, bo wyroki na wszystkich są już dawno gotowe i żadna obrona nie będzie skuteczna. Każdy oskarżony miał przydzielonego sobie opiekuna ze strony oskarżycieli. Jego obowiązkiem było gromadzenie na swojego podopiecznego materiału dowodowego. Oczywiście oskarżeni o tym nie wiedzieli. Zdradził się z tym ormowiec Sz., który też brał udział w zajściach, wspierając walczący tłum ludzi. Jednak na rozprawie, jako ormowiec i członek PZPR, był oskarżycielem. (Potem udowodniono mu, w innej sprawie, że ułatwiał aresztowanym złodziejom porozumiewanie się z pozostałymi członkami przestępczej grupy i wtedy sprawiedliwości stało się zadość. Został aresztowany i osadzony w więzieniu.) Oskarżycielami byli: Helena P., M., i K. Oskarżał prokurator Kujas. K. Z oskarżyciela stał się też oskarżonym. Nie obroniło go to, że był funkcjonariuszem MO. On też brał aktywny udział w ulicznych zajściach. Bez munduru walczył z kolegami z MO. Został oskarżony i osadzony w więzieniu.
P.Szydłowski siedział w Lublinie, Nisku, Przemyślu, Rzeszowie, Majdanku, Medyce, Częstochowie… (w sumie w 34 więzieniach). Wszędzie więźniowie byli źle traktowani, bito ich i źle żywiono. P. Szydłowski siedział razem z kryminalistami. Często wśród nich byli prowokatorzy. Po dziesięciu miesiącach dostał odroczenie wyroku ze względu na ciężką sytuację pozostawionej rodziny. Po wyjściu z więzienia szukał daremnie pracy. Nikt go nie chciał zatrudnić. Poradzono mu cynicznie, aby sobie kupił kilka par butów na grubej podeszwie. Zniszczy je, zanim znajdzie pracę. Pojechał wtedy do wojewody Pawła Dąbka. Ten kazał go zatrudnić na dawnym miejscu. Został przyjęty, ale natychmiast zaczęły się na niego donosy i prowokacje. Wisiała nad nim jeszcze część wyroku. Zaczęło się teraz ,,polowanie” na niego. Ukrywał się jak, mógł, przedłużał sobie u prokuratora urlop, ale w końcu dopadła go milicja w domu. Został wtedy nieludzko pobity. Broniąc się, walczył z milicjantami, za co został znowu oskarżony za czynną napaść na funkcjonariuszy MO. Został powtórnie osadzony w więzieniu. Gdy je opuścił, zwrócił się o pracę do FŁT. Został zatrudniony z wielkimi oporami. Do dzisiejszego dnia odczuwa skutki bestialskiego pobicia i półtorarocznego pobytu w więzieniu.
Mówi p. Helena Wawszczyk
P.Helena stroiła ołtarz przy krzyżu w czerwcu 1959 r. Była z kobietami po zwrot rzeczy zabranych przez milicję spod krzyża. Drzwi posterunku MO były zamknięte i nie pomogło dobijanie się do nich. Kobiety nie zostały wpuszczone do środka. Stała na dworze i razem ze wszystkimi śpiewała. Kiedy jednak wieczorem posypał się grad kamieni, odeszła na bok i obserwowała wydarzenia, nie biorąc w nich bezpośredniego udziału. Po ukazaniu się wozów bojowych milicji i straży pożarnej, poszła do domu. Po trzech dniach dostała wezwanie do stawienia się na posterunku MO. Została aresztowana i zabrana do Kraśnika, a później do Puław. Czekając na rozprawę, siedziała w cuchnących pomieszczeniach i przez długie godziny była przesłuchiwana. Pytano godzinami, ciągle o to samo. Kto z nią był, kto i jak się nazywa. Ona ciągle odpowiadała to samo: nie wiem. Po trzech miesiącach odbyła się rozprawa. Przeciw niej ,,świadczyło” 16 świadków, którzy ,,widzieli, jak demolowała budynki i biła funkcjonariuszy MO”. Obroniła ją kobieta – adwokat i kilkuletnia córeczka, która dramatycznie prosiła sąd o zwolnienie mamy. Wyrok zawieszono na półtora roku wraz z pozbawieniem praw obywatelskich na cztery lata, zapłaciła też bardzo wysoką grzywnę.
Wydarzenia z 26 czerwca 1958 r. zaważyły mocno na przyszłości Kraśnika Fabrycznego. Komunistyczna władza nie zgadzała się na budowę nowych kościołów, to była generalna zasada. której dokładnie przestrzegano. Szczególnie dotyczyło to nowych wielkich aglomeracji miejskich. Nie zgadzano się na budowę kościoła w Nowej Hucie, w Świdniku, w Lublinie, w Poniatowej, a więc nie zgodzono się też na budowę kościoła w Kraśniku Fabrycznym. W zamyśle komunistycznej władzy miały to być miasta nowe, nowoczesne, bez kościołów, bez religii, zamieszkałe przez nowych ludzi, wychowanych na innych wartościach, nie mających nic wspólnego z religijnymi obciążeniami. Komuniści uważali, że zniszczenie religii w duszach ludzkich to kwestia czasu i konsekwencji w działaniu. Jednak w Kraśniku Fabrycznym, po wydarzeniach z 1959 r. działania komunistycznej władzy miały zwielokrotnioną determinację. Dokonano zemsty nie tylko na jednostkach, którym zniszczono zdrowie, życie rodzinne, karierę zawodową, ale dokonano również specyficznej zemsty na całym społeczeństwie. Po usunięciu zewnętrznych znaków, jak krzyża przy obecnej Szkole Nr 5, przyszła kolej na inne krzyże, w końcu dokonało się najbardziej spektakularne usunięcie krzyża z miejsca, gdzie znajduje się obecny CPN. Krzyż ten odkopano dookoła, ale robotnicy odmawiali udziału w bezpośrednim jego usunięciu. Dokonał tego ówczesny kierownik MPGKiM – St. K. Obalony krzyż położono na furmance, a St. K. usiadł na nim okrakiem i jechał przez całe miasto na miejsce, gdzie dziś stoi wybudowany kościół. Tutaj go zrzucono do magazynu poligonu budowlanego (wytwarzano tu różne prefabrykaty budowlane), a następnie porąbano i spalono w kotłowni. Późniejsza lokalizacja kościoła w tym miejscu dla wielu z nas jest znakiem, że Bóg wybrał na swoją świątynię to miejsce, najpierw swego poniżenia, aby tu został wywyższonym. Tak myśleliśmy 28 października 1978 r., kiedy na tym placu przywracaliśmy krzyż Kranikowi Fabrycznemu i na tę pamiątkę postanowiliśmy obchodzić odpust w uroczystość Podwyższenia Krzyża św. To nie przypadek, że po wielu perypetiach i zawiłościach, zdecydowano się na wybudowanie kościoła właśnie w tym miejscu. Po takich spektakularnych działaniach, którym z pogardą i wielkim bólem przyglądało się społeczeństwo ludzi wierzących, przyszły działania tworzące swoisty klimat ateizmu w tym mieście. Były to działania wielokierunkowe. Sądzę, że zostaną one szczegółowo opisane i opracowane.
Początek takim badaniom dała już niezwykle wartościowa praca magisterska ks. Aleksandra Plewika, napisana na KULu na temat: ,,Wpływ rodziny na religijność dzieci w środowisku miejskim na przykładzie Kraśnika Fabrycznego”, Lublin 1971.
Szczególną rolę w ateizacji mieszkańców Kraśnika odgrywała miejscowa Fabryka Łożysk Tocznych, która dysponując wielkimi funduszami, sponsorowała niemal wszystko: organizację partyjną, związki zawodowe, dom kultury, orkiestrę, sport, szkoły…dosłownie wszystko. Fabryka była ośrodkiem ateizacji i indoktrynacji ludzi. Jeszcze w latach osiemdziesiątych w tutejszej fabryce istniał ośrodek szkolenia kadr partyjnych, tzw. uniwersytet marksizmu i leninizmu, w którym wśród najważniejszych zajęć były odczyty z religioznawstwa. Oczywiście, religioznawstwa w wydaniu marksistowskim, religioznawstwa spreparowanego. To religioznawstwo dostarczało argumentów głównie przeciw Kościołowi Katolickiemu.
To nie przypadek, że w Kraśniku Fabrycznym nazwy ulic były opatrzone nazwiskami Lenina, Bieruta, Dzierżyńskiego, Rokossowskiego, Langego, Dąbrowszczaków.
Tutejsze szkoły miały (i jeszcze mają) za patronów komunistycznych działaczy. W ateizacji dzieci i młodzieży głównie prym wiodły szkoły. Z przykrością należy stwierdzić, że wielu nauczycieli angażowało się świadomie, bądź nieświadomie (wprost lub pośrednio) w ateizowanie swoich podopiecznych.
Znaczącą rolę w ateizowaniu tutejszej społeczności miał miejscowy Dom Kultury. Tutaj znalazły swoje miejsce różne organizacje i instytucje bądź zastępujące religię, bądź proponujące nowy sposób bycia, obyczaju, spędzania wolnego czasu i wypoczynku – bez religii i Pana Boga. Tworzono nowe zwyczaje, dotyczące np. pogrzebów, ślubów, uroczystego nadawania imion, przyrzeczenia uczniów, a nawet przedszkolaków.
Skutki są widoczne i mają odzwierciedlenie w religijności mieszkańców Kraśnika Fabrycznego. Np. wielu ludzi po 15-tu latach funkcjonowania w naszym mieście kościoła nie rozumie, że istotą pogrzebu jest modlitwa, a nie przemarsz ulicami miasta. W tamtych czasach w Kraśniku Fabrycznym pogrzeb polegał na tym, że przechodzono ulicami miasta z orkiestrą, często bez krzyża i jakichkolwiek znaków religijnych. Najbliżsi tylko wsiadali do samochodu i jechali do Kraśnika Lubelskiego, aby tam w gronie rodziny dopełnić religijnego pogrzebu. Nic dziwnego, że w latach osiemdziesiątych spotkaliśmy się z takim zachowaniem ludzi, którzy po uczestniczeniu we Mszy św. w prowizorycznej kaplicy (funkcjonującej w czasie budowy kościoła), zamiast jechać na cmentarz oznajmili, że teraz idą na miejscowe boisko…, bo zmarły był sędzią piłkarskim. I poszli. Nie pomogły żadne tłumaczenia. Wszyscy pojechali, z wyjątkiem księdza. Zmarły pożegnał się z kochanym stadionem. Potem pojechano na cmentarz.
Były i są jeszcze inne zwyczaje wprowadzone w tamtym czasie, które niejako weszły na miejsce religii: a to dzwonek ostatni raz zadzwoni woźnemu ze szkoły, a to nauczyciel ostatni raz pożegna się ze swoją szkołą, syrena zawyje strażakowi itp. itd.
Ośrodki wczasowe, do których jeździli prawie wszyscy, położone były z dala od kościoła, a koniecznie już kolonie, gdzie programowo dzieci były trzymane z dala od modlitwy i Mszy św.
Punkty nauki religii znajdowały się z olbrzymiej odległości od szkół. Trzeba było wielkiej odpowiedzialności rodziców i poświęcenia ze strony dzieci i młodzieży, aby w lekcjach religii uczestniczyć.
Większość tutejszych mieszkańców ograniczała swoje uczestnictwo w życiu religijnym do pobytu w kościele w swojej rodzinnej miejscowości. Niektórzy jeździli do Kraśnika Lubelskiego. Było ich niewielu. Inni chodzili piechotą do odległego o 6 km. Urzędowa. Pozostali nie chodzili nigdzie. Rezultatem jest taka sytuacja, że w co trzeciej rodzinie zamieszkującej na terenie Kraśnika Fabrycznego od dwu pokoleń nie ma przekazu wiary. I to jest najtragiczniejsze.
Sprawa budowy kościoła w Kraśniku Fabrycznym była ciągle aktualna, z tym, że po wydarzeniach z czerwca 1959 r. stała się trudniejsza. Byli tacy, którzy mówili, że prędzej im włosy na dłoni wyrosną, nim w Kraśniku Fabrycznym zostanie wybudowany kościół. Inni byli zastraszeni. Wielu obojętnych. Byli i tacy, którzy wrogo patrzyli na te poczynania i reagowali nienawiścią
W latach 1959 – 1977 poczyniono jednak szereg starań, które miały doprowadzić do uzyskania pozwolenia na wybudowanie kościoła w Kraśniku Fabrycznym. Przede wszystkim były to działania Kurii Diecezjalnej w Lublinie, która przy każdej okazji występowała do odpowiednich władz o pozwolenie na budowę kościoła w Kraśniku. Czasem łącznie z innymi prośbami: o budowę w Świdniku, Lublinie, a czasem osobno, tylko dla Kraśnika Fabrycznego. Występowano z tym postulatem budowy kościoła od pewnego momentu, corocznie. Świdnik i Kraśnik uznano za potrzeby pierwszorzędne.
Dużą rolę w staraniach o pozwolenie odegrał ks. Stanisław Szczuka, dziekan i proboszcz kraśnicki: organizował podpisy, monity, delegacje. Nie było to wcale takie proste. Zastraszeni ludzie bali się. Trudno było znaleźć odważnych i gotowych na ryzyko różnych szykan i prześladowań. Ludzie aktywni w tym względzie byli skrzętnie wyłapywani i upominani przez odpowiednie służby Urzędu Bezpieczeństwa. Jednak delegacje jeździły, przedkładały pisma podpisane wielką ilością głosów.
Pani A. Barcikowska w swoim opracowaniu odnotowuje, że zbieraniem podpisów zajmował się p. Marian Dwornicki. Jedna z petycji miała aż 7827 podpisów.
Dokumenty mówią, że szczególnie dwa wyjazdy były owocne. Pierwszy z nich miał miejsce 7 lutego 1971 r. W skład delegacji wchodzili: ks. Aleksander Siwek (incognito), p. Aleksander Bartnik, p. Stefan Wieczorek, i p. Kazimierz Szymula. Zwróćmy uwagę na jej skład. Jest bardzo wymowny, szczególnie obecność ks. Siwka ,,w cywilu”. Delegacja ta była u ówczesnego ministra d/s wyznań, Skarżyńskiego, a następnie wręczyła premierowi, Piotrowi Jaroszewiczowi, petycję z 3304 podpisami. Po raz drugi delegacja ta, lecz bez p. Kazimierza Szymuli, odbyła podróż do Warszawy 29 kwietnia 1971 r., składając na ręce Zastępcy Prezesa Rady Ministrów, Wincentego Kraśki, pismo z 3523 podpisami.
Kronika parafialna odnotowuje szczególne zaangażowanie p. Kazimierza Szymuli, który wybrany do Rady Narodowej Miasta Kraśnika nie przepuścił żadnej okazji i żadnej sesji, w czasie której by nie podnosił sprawy budowy kościoła.
Dzień 18 czerwca 1977 r. stał się przełomem w długoletnich staraniach o pozwolenie na budowę kościoła w Kraśniku Fabrycznym.
Przytaczamy w całości treść tego dokumentu:
,,Lublin, dnia 18 czerwca 1977 r. Godło państwowe. WOJEWODA LUBELSKI 25/77; Biskup Lubelski Ks. Prof. Dr Bolesław Pylak w Lublinie; Decyzja; Na podstawie art. 31 ust.1 ,,Prawa Budowlanego” z dnia 24.10.1974 /Dz.U.nr 38 poz.229/ oraz Okólnika Nr 3 z dnia 27.03. 1957 r. Urzędu do Spraw Wyznań w Warszawie – w sprawie budownictwa obiektów sakralnych i kościelnych – po rozpatrzeniu wniosku z dnia 10 XII 1976 r. Nr 1641/76 – wyrażam zgodę na budowę nowego kościoła w Kraśniku Fabrycznym. Podstawą rozpoczęcia robót jest uzyskanie lokalizacji i zatwierdzenie projektu planu. Decyzja niniejsza jest ostateczna. – (pieczęć z orłem i napisem w otoku Wojewoda Lubelski) Wojewoda Lubelski (-) Mieczysław Stępień; otrzymują: Naczelnik Miasta Kraśnika, Wydział Gospodarki Terenowej i Ochrony środowiska w Lublinie, Kuria Diecezjalna w Lublinie; wpłynęło 23 VI 1977 – przyjęto za Nr 810/Gł./77”.
Tę decyzję natychmiast ogłoszono wiernym w kościele parafialnym Wnieb. NMP w Kraśniku. Zapanowała radość. Radość przedwczesna. Komunistyczna władza wcale nie miała zamiaru łatwo kapitulować i pozwolić na szybką i łatwą budowę. O wskazanie miejsca na budowę kościoła zwrócono się niemal natychmiast. Nic się jednak nie działo bez wszechwładnego Wydziału do Spraw Wyznań i towarzysza Stefana Zahora. Ten prześcigał się z innymi urzędnikami w pomysłach, jak przeszkodzić, utrudnić, odłożyć decyzję, jak upokorzyć ks. Biskupa Lubelskiego, ks. Dziekana Kraśnickiego. Atmosfera niechęci, celowego utrudniania i przeszkadzania w załatwianiu spraw była zaplanowana. Ludzie świeccy niewiele mogli pomóc. Gdy interweniowali, odpowiadano im cynicznie, że odwlekanie decyzji wynika z nieudolności Kościoła. I tak np. w pierwszej ,,Informacji o terenie” zaproponowano wybudowanie kościoła w Kolonii Wyżnianka, potem na gruntach używanych rolniczo, co oznaczało, że zmiana przeznaczenia użytkowania gruntu trwałaby lata, itp, itd. Wytworzono atmosferę przepychanki i walki o każdą pozytywną decyzję.
A oto obraz tamtych zmagań przedstawiony w piśmie Biskupa Lubelskiego, Bolesława Pylaka:
,,Biskup Lubelski 23 II 1978 – 27/Gł./78; Do Wojewody Lubelskiego mgr Mieczysława Stępnia Gospodarza Ziemi Lub.
- Uzyskanie zgody na budowę kościoła w Kraśniku Fabr. wywołało radość wśród katolików tego miasta.
- Podstawą rozpoczęcia robót jest uzyskanie lokalizacji. 9 II ubiegłego roku Kuria Biskupia skierowała pismo do Naczelnika Miasta Kraśnika z prośbą o lokalizację. Wysunięto cztery możliwe jej warianty.
- Próba została przesłana do Urzędu Wojewódzkiego (Wydział Gospodarki Terenowej i Ochrony środowiska) w Lublinie. Powyższy Urząd przesłał w dniu 28 X 1977 ,,Informację o terenie”, w której zaproponowano nam inne miejsce dla kościoła poza Kranikiem Fabr. – w Kolonii Wyżnianka.
- Powyższa lokalizacja jest nie do przyjęcia. Racje uzasadniające przedłożono Wydziałowi Gospodarki Terenowej w piśmie z dnia 15 XI 1977 r. Przyjęcie tego wariantu wywołałoby ferment wśród mieszkańców Kraśnika.
- W czasie rozmów w Urzędzie do Spraw Wyznań w Lublinie Naczelny Architekt Wojewódzki widział ewentualną możliwość przesunięcia lokalizacji bliżej miasta aż po ulicę Mickiewicza. Taką samą opinię reprezentuje Naczelnik w Kraśniku
- Kuria Biskupia widzi miejsce przy zbiegu ulic Mickiewicza i Dąbrowszczaków i to rozwiązanie przedłożono Architektowi Wojewódzkiemu. Nieznaczne przesunięcie poprzedniego 17 X 1977 r.
- W Urzędzie do Spraw Wyznań pozwolono podać, że lokalizacja będzie ustalona do 15 stycznia 1978 r. Podano to z ambony w Kraśniku
- Ze względu na presję mieszkańców interweniował w dniu 18 II 1978 r. Kanclerz Kurii w Urzędzie do Spraw Wyznań i dalej u Architekta Wojewódzkiego o lokalizację przy zbiegu ulic Mickiewicza i Dąbrowszczaków, przedkładając racje:
a/ Ponieważ kościół jest dla mieszkańców, więc nie powinien znajdować się poza miastem.
b/ Plac jest wolny – nie zaplanowano tu żadnej budowy – gdyby teraz budowę ,,wpisano”, byłaby to nieuczciwa gra.
c/ Proponowany teren jest nieużytkiem, a sugerowany nam jest ziemią orną, byłoby to sprzeczne z gospodarką narodową, by wbrew ustawodawstwu brać pod budowę ziemię orną zamiast nieużytków.
d/ Miały tu miejsce przykre wypadki w związku z brakiem kościoła. Pamięć o nich jeszcze żyje. Pozwolenie przysłoniło tamte dni – wzbudziło entuzjazm i sympatię dla Władz Państwowych. Zła lokalizacja i odwlekanie jej może zaprzepaścić dobro społeczne.
e/ Mieszkańcy Kraśnika Fabrycznego interesują się budową kościoła. Proponowana lokalizacja to owoc ich myśli i pragnień. Ja jestem ich rzecznikiem. Ponieważ buduje się kocioł na lata, nie wolno przyjąć złej lokalizacji – brać takiej odpowiedzialności za złą lokalizację w imię dobra społecznego.
f/ Sprawa przyznania lokalizacji ciągnie się już pięć miesięcy i budzi niepokój. Chodzi oczywiście o lokalizację słuszną, uwzględniającą postulaty mieszkańców, a ci na to zasługują”.
Zahor i reszta nie ustąpili. Postawili na swoim. Plac, o którym mowa w powyższym piśmie Księdza Biskupa do Wojewody, dzisiaj pełni rolę parkingu (obecnie przystanek PKS), zlokalizowano tu piekarnię i chłodnię.
Ta sprawa została zakończona decyzją z dnia 20 maja 1978 r., w której przyjęto obecną lokalizację. Nie była to lokalizacja dobra, ale przyszłościowa. Najważniejsze, że było to miejsce profanacji i spalenia krzyża, ale o tym zapomnieli komunistyczni decydenci. Przypomnieliśmy o tym kilka miesięcy później (28 października 1978 r.), w czasie uroczystości poświęcenia placu i przywrócenia naszemu miastu krzyża.
Kronika parafialna Parafii św. Józefa w Kraśniku przytacza w całości ważny dokument
z 20 maja 1978 r. Znak: P P R Nr 13 – 600/3/21/77/78. Jest to tzw. decyzja lokalizacyjna, która szczegółowo określała wielkość przyszłego kościoła na 1300 metrów kwadratowych w jednym poziomie i dopuszczalnej kubaturze 25000 metrów sześciennych. Pismo to określało szczegóły dotyczące projektu przyszłego kościoła Zawierało też warunek polegający na tym, że inwestor (Parafia Wnieb. NMP w Kraśniku) musi w ciągu roku złożyć do zatwierdzenia gotowy plan realizacyjny. Była też klauzula, że decyzja traci ważność, jeżeli inwestor nie uzyska prawa do terenu. Czas więc naglił.
Ksiądz Biskup Lubelski zaproponował mi zadanie budowy kościoła w Kraśniku Fabrycznym i tworzenie nowej parafii na początku stycznia 1978 r. Tymczasem wszelkie sprawy z wielkim zaangażowaniem prowadził ks. Stanisław Szczuka, proboszcz Parafii Wnieb. NMP.
Nominację na Rektora kościoła w budowie otrzymałem w końcu czerwca 1978 r. 12 lipca 1978 r. przybyłem do Kraśnika i zamieszkałem na piętrze nie dokończonego domu p. Zygmunta Kurzyny przy ul. Aleja Młodości 167. Parter tego domu był wynajęty już wcześniej na punkt katechetyczny. W jednym z pokoi urządziłem prowizoryczną kaplicę, w drugim była sypialnia, pracownia i biuro. Choć było niezwykle trudno, wspominam ten czas jako najowocniejsze i najradośniejsze chwile mojego kapłańskiego posługiwania.
Trzeba było działać szybko. Na złożenie dokumentacji pozostało już tylko 10 miesięcy.
Ksiądz Dziekan Szczuka nie tracił czasu i nawiązał szereg kontaktów z różnymi projektantami, którzy deklarowali chęć wykonania projektu przyszłego kościoła. Ks.Szczuka znalazł między innymi bardzo zaawansowany plan, autorstwa znanego architekta p. Aleksandra Holasa z Poznania. Autor wielu projektów budowli sakralnych, pracował w tamtejszej Kurii Diecezjalnej jako ekspert i doradca w sprawach budowlanych.
Po obejrzeniu jego projektu okazało się, że doskonale spełnia on warunki dla funkcjonowania dużej parafii miejskiej. Bardzo nam się podobał, a jednoczenie znakomicie przyśpieszał rozpoczęcie budowy, której mieszkańcy Kraśnika Fabrycznego nie mogli się doczekać. Pan Holas zgodził się przerobić projekt wykonany dla Piły i dostosować do potrzeb Kraśnika. Plan ten został pozytywnie zaopiniowany przez naszą Diecezjalną Komisję Budowlaną. Szczegółowo przedyskutowano wszystkie jego zalety i wady.
Pan Aleksander Holas przystąpił do pracy, aby w terminie złożyć projekt do zatwierdzenia i uzyskać pozwolenie na rozpoczęcie robót budowlanych. Wtedy nie miałem jeszcze pojęcia o tym, jak wiele spraw trzeba będzie załatwić, jak wiele biur i urzędników trzeba będzie odwiedzić. A każdy z nich był ważny …i na każdego ksiądz katolicki działał porażająco. O niektórych ,,spotkaniach” napisałem w innym miejscu.
Wtedy poza projektem najważniejszą sprawą było uzyskanie terenu pod przyszłą budowę.
18 września 1978 r. Wydział Wojewódzki Gospodarki Przestrzennej i Ochrony środowiska w Lublinie (znak: II 8224/12/78) wydał decyzję, w której polecił oddać teren państwowy w użytkowanie Parafii Wnieb. NMP.
Po tej decyzji możliwe było sporządzenie 3 października 1978 r. w Państwowym Biurze Notarialnym w Kraśniku aktu notarialnego, a siedem dni później, 10 października 1978 r., przekazanie protokolarnie terenu na rzecz Parafii Wnieb. NMP. w Kraniku (Parafii Wniebowzięcia dlatego, że Parafia św. Józefa jeszcze wtedy formalnie nie istniała.)
Kronika parafialna, str. 55.
,,Po odmierzeniu granic placu pod budowę kościoła rozpoczął się gorączkowy okres pracy. Już od środy 11 października 1978 r. rozpoczęło się niwelowanie placu, a przede wszystkim od 16 października kopanie dołów pod słupy i okorowywanie słupów. Ludzie pracowali ochotniczo, samorzutnie, z entuzjazmem i zapałem. 19 października 1978 r. wkopano 40 słupów co trzy metry, z tym, że zostawiono bramę sześć metrów od strony projektowanej ulicy. Do 20 października przywieziono 50 tysięcy sztuk cegieł. Do 31 października plac był ogrodzony i ciągle zwożono cegłę”.
Kronika parafialna odnotowuje w tym miejscu niezwykłe wydarzenie w dziejach Kościoła: wybór Kardynała Karola Wojtyły z Krakowa na papieża.
Ta wiadomo spadła na wszystkich jak grom z jasnego nieba. Wtedy nie byliśmy w stanie ocenić tego wielkiego daru Opatrzności Bożej.
Dalej kronika parafialna informuje:
,,5 listopada – 15 listopada 1978 r. -zwózka cegieł, równanie terenu.
Od środy 15 listopada 1978 r. budowa prowizorycznej kaplicy – ołtarza. Wybudowano na słupach podium, mniej więcej 15m x 15m, na którym w połowie powierzchni ustawiono dwuspadowy dach wysokości około 10 m – pokryty srebrzystą papą – tworzył <<kaplicę>>, w której znajdował się ołtarz”.
Zapał był wielki i radość olbrzymia. Wokół wielu życzliwych ludzi.
Zdarzały się jednak demonstracje niechęci, wrogości… głupoty. Oto jeden z mieszkańców pobliskich domów, który dotąd zapewne chodził tędy do pracy, zastawszy któregoś dnia ogrodzenie z siatki drucianej, zrobił w nim dziurę. Naprawiliśmy. Następnego dnia znowu uszkodził siatkę. Reperowaliśmy dotąd, aż mu się znudziło.
Inne wydarzenie: tuż przed uroczystością poświęcenia zjechał na plac sam towarzysz Zahor z Urzędu do Spraw Wyznań w towarzystwie Kraśnickich urzędników jakoby na interwencję tych, którzy donieśli, że w Kraśniku Fabrycznym w ciągu jednego dnia, bez pozwolenia władzy, zbudowano kościół. Dziś możemy myśleć, że to śmieszne, ale wtedy padały pytania: ,,Kto podłączył prąd, kto tu pracuje?” Pojawiły się groźby: ,,Nie wolno odprawiać bez naszej zgody; gromadzenie ludzi jest nielegalne; możemy w każdej chwili cofnąć pozwolenie”.
Czasy były trudne. Wielu naszych wiernych nie miało o tym pojęcia. Dzisiaj, kiedy opowiadam o tym młodym ludziom – nie wierzą. To były jednak rzeczywiste i bardzo bolesne upokorzenia.
W niedzielę dnia 19 listopada 1978 r. odbyła się uroczystość poświęcenia placu pod budowę kościoła w Kraśniku w dzielnicy fabrycznej. To doniosłe wydarzenie ma swoją bogatą dokumentację w postaci dokładnego opisu uroczystości w kronice parafialnej, tekstów wygłoszonych przemówień, specjalnego albumu z fotografiami, a nawet zapisu magnetofonowego.
Poświęcenie placu stało się wielką religijną manifestacją społeczeństwa kraśnickiego i okolic. Było to niezwykłe w swojej wymowie wyznanie wiary. Poświęciliśmy plac pod budowę kościoła, ale przede wszystkim przywróciliśmy temu miastu, po latach, Krzyż Chrystusowy.
- Wacław Polkowski, który wówczas dokonywał zapisów w Kronice Parafialnej, tak przedstawił to wydarzenie:
Kronika Parafialna str. 58 – 60
,,Niedziela – 19 listopada 1978 r. Na plac już od 11 -tej ciągną ludzie: idą piechotą z pobliskich okolic, przyjeżdżają autami własnymi, autobusami komunikacji miejskiej i PKS. Gdy zbliża się godzina 14.30 – cały plac zalegają ludzie. Jest ich około dwadzieścia tysięcy. Gra orkiestra dęta. O godz. 14.30 Ks. Biskup Dr Zygmunt Kamiński – Sufragan Lubelski, rozpoczyna pierwszą uroczystą Mszę świętą na placu przeznaczonym pod budowę kościoła […] Po Ewangelii przemawia ks. mgr Jan Strep – Rektor przyszłego kościoła. Mówił o budowie świątyni, o wieloletnich staraniach, o walce o kocioł dla przeszło szesnastotysięcznego miasta, o uporze i cierpieniach w drodze do celu.
Po Mszy św. Ksiądz Biskup poświęcił duży drewniany krzyż. Odmówiwszy modlitwę, krótko przemówił. Porównał uroczystość dzisiejszą do początków chrześcijaństwa w Polsce. Jak przed wiekami, tak i tu obecnie krzyż rozpościerając swe ramiona obejmuje to miasto w swoje posiadanie. Niesiony na ramionach wiernych został postawiony na środku placu. Robiło się ciemno, zza małych obłoczków przebijały czerwienią ostatnie promienie słońca, rzucając jasnofioletowy odcień na tłumy ludzi.
Ksiądz Biskup podkreślił to, że w życiu miasta powinna zapanować zgoda, sprawiedliwość i prawda. Również dobitnie zwrócił uwagę na czas, że stało się to za pontyfikatu Jana Pawła II – papieża Polaka.
Wreszcie Ksiądz Biskup w asyście około sześćdziesięciu księży obszedł cały plac kropiąc go wodą święconą, a następnie udał się pod krzyż. W tym czasie wierni opiewali <<Boże, coś Polskę>>, <<My chcemy Boga>>. […] Dalej odprawiano Mszę świętą. Płynęły na podkładzie melodii strofy Słowackiego: <<Bogurodzico Dziewico – Usłysz nas Matko Boża! To Ojców naszych śpiew! Wolności błyszczy zorza – wolności bije dzwon! Bogurodzico! Wolnego ludu krew! Zanieś przed Boga tron!>>.
Chwile były podniosłe, budujące. Lud Boży stał jak ogromny łan zboża. W przerwach między śpiewami było cicho. Tylko od lasu ciągnął chłodny wiaterek. Szarzało. Na placu zabłysły lampy. Ostatnie błogosławieństwo. […] Ksiądz Biskup pożegnał zebranych i wyraził nadzieję, że w niedługim czasie, sądząc z postawy wiernych i ich ofiarności, stanie kościół […]. Zapadła noc i tylko rozpostarte ramiona krzyża objęły straż nad placem i miastem. Jest to jedyny krzyż <<na osiedlu>>”.
Dnia 4 lipca 1998 r. Ksiądz Arcybiskup Metropolita Lubelski – Józef Życiński – erygował w dzielnicy fabrycznej Kraśnika nową Parafię pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej. Jej pierwszym proboszczem został ks. Wiesław Rosiński. Rozpoczęła się budowa nowego kościoła.
